Η Βρετανική ένωση καπνιστών Forest διοργάνωσε στρογγυλή τράπεζα την Δευτέρα 3 Οκτωβρίου στο συνέδριο του Συντηρητικού κόμματος που πραγματοποιήθηκε τις τελευταίες μέρες τον Οκτώβριο στο Μπέρμιγχαμ. Στη στρογγυλή τράπεζα συζητήθκαν αρκετά ζητήματα αλλά είχε το γενικό θέμα αν πρέπει να απαγορευτεί το κάπνισμα οριστικά για το καταναλωτικό κοινό. Πιο συγκεκριμένα το θέμα όπως αναφέρεται στον τίτλο του είναι «Πολιτική και απαγόρευση: πρέπει να απαγορευτεί οριστικά το κάπνισμα;»

Η περιγραφή που δίνεται στο θέμα ήταν ότι «Το κάπνισμα, λέγεται, κοστίζει στο Ηνωμένο Βασίλειο πάνω από 13 δισεκατομμύρια λίρες ετησίως. Μια δυνητικά εθιστική συνήθεια που μπορεί να βλάψει την υγεία των ανθρώπων, η κυβέρνηση θέλει η Αγγλία να είναι «χωρίς καπνό» έως το 2030. Τώρα η αγορά προσφέρει μια σειρά προϊόντων μειωμένου κινδύνου, είναι καιρός να απαγορευτούν οριστικά τα τσιγάρα ή θα πρέπει οι αρχές της επιλογής και της ατομικής ευθύνης να παραμένουν πρωταρχικές;».

Κατά την συνδιάλεξη της επιτροπής τεσσάρων φιλελεύθερων στελεχών συμπεριλαμβάνοντας τον πρόεδρο της ένωσης Σάιμον Κλαρκ η οποία δέχτηκε ερωτήσεις από δημοσιογράφους στο τέλος της αναφέρθηκε η συνέχιση της συμμετοχής της ένωσης στο ετήσιο συνέδριο του Συντηρητικού κόμματος για τα 15 προηγούμενα χρόνια.

Στην επιτροπή μίλησαν ο Κρίστοφερ Σνόουντον, επικεφαλής των οικονομικών του τρόπου ζωής από το Ινστιτούτο Οικονομικών Ζητημάτων IEA (Institute of Economic Affairs) του Λονδίνου, η Βαρώνη Κλαιρ Φοξ που διευθύνει την Ακαδημία των Ιδεών του Λονδίνου και διαθέτει έδρα στη Βουλή των Λόρδων και ο Mark Oates, διευθυντής του σωματείου ατμού We-Vape.

Ο πρόεδρος της ένωσης Σάιμον Κλαρκ άνοιξε την συζήτηση που πραγματοποιήθηκε στο συνέδριο των Συντηρητικών στο Μπέρμιγχαμ λέγοντας ότι : Απαντώντας στο ερώτημα «Επιστρέφει η απαγόρευση;», η απαγόρευση – ή η απειλή της απαγόρευσης – δεν έχει εξαφανιστεί ποτέ.

Αυτό που κάποτε ονομαζόταν λόμπι εγκράτειας στις αρχές του 20ου αιώνα απλώς εμφανίστηκε ξανά με το πρόσχημα της δημόσιας υγείας και επινόησε μια νέα στρατηγική – την υφέρπουσα απαγόρευση. Ο στόχος παραμένει ο ίδιος, αλλά είναι μακροπρόθεσμος και όχι βραχυπρόθεσμος.

Σε σχέση με τον καπνό, η απαγόρευση δεν είναι κάτι καινούργιο, διότι υπάρχουν σαφείς αποδείξεις για την απαγόρευση ερπυσμού εδώ και δεκαετίες.

Για παράδειγμα, η απαγόρευση του καπνίσματος στο κοινό είναι μια μορφή υφέρπουσας απαγόρευσης, επειδή περιορίζει σοβαρά τα σημεία που μπορούν να καπνίσουν οι άνθρωποι και σε πολλές χώρες απαγορεύονται ακόμη και οι καθορισμένοι χώροι και θάλαμοι καπνίσματος. Από την απαγόρευση του καπνίσματος σε όλους τους εσωτερικούς δημόσιους χώρους, έχουμε δει πολλά παραδείγματα απαγόρευσης του καπνίσματος να επεκτείνονται σε υπαίθριους δημόσιους χώρους, ακόμη και σε κοινωνικές κατοικίες, απαγορεύοντας στους ανθρώπους να καπνίζουν στο σπίτι τους.

Οι απαγορεύσεις στα τσιγάρα με γεύση μενθόλη αποτελούν παράδειγμα απαγόρευσης μιας ολόκληρης κατηγορίας τσιγάρων. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα τσιγάρα μενθόλης αντιπροσώπευαν πάνω από το 20% της αγοράς τσιγάρων και πλέον έχουν εξαφανιστεί – απαγορευμένα.

Εν τω μεταξύ, υπάρχουν σχέδια στην Αμερική όχι μόνο να απαγορεύσουν τα τσιγάρα μενθόλης αλλά να περιορίσουν τα επίπεδα νικοτίνης στα τσιγάρα, απαγορεύοντας ουσιαστικά τα τσιγάρα όπως τα γνωρίζουν επί του παρόντος οι καταναλωτές.

Ένα άλλο παράδειγμα υφέρπουσας απαγόρευσης μπορεί να δει κανείς στη Νέα Ζηλανδία όπου η κυβέρνηση σχεδιάζει να απαγορεύσει την πώληση καπνού σε όσους έχουν γεννηθεί μετά το 2008, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο μια πρόσφατη έκθεση που ανέθεσε η κυβέρνηση συνέστησε στην κυβέρνηση να αυξήσει την ηλικία πώλησης καπνού με ένα χρόνο κάθε χρόνο μέχρι να μην επιτρέπεται σε κανέναν να καπνίζει.

Εν τω μεταξύ, οι κυβερνήσεις στην Αγγλία, τη Σκωτία, την Ουαλία και την Ιρλανδία έχουν θέσει στόχους με τους οποίους θέλουν οι χώρες τους να είναι «χωρίς καπνό», με τον οποίο εννοούν λιγότερο από το 5% του ενήλικου πληθυσμού να καπνίζει.

Από την οπτική γωνία των καταναλωτών, το πρόβλημα με αυτούς τους στόχους χωρίς καπνό είναι ότι είναι δύσκολο αν όχι αδύνατο να επιτευχθούν χωρίς περαιτέρω (και υπερβολική) ρύθμιση, και αυτό συχνά σημαίνει απαγόρευση και τιμωρητική φορολογία που είναι μια πιο λεπτή μορφή απαγόρευσης, η οποία ουσιαστικά τιμολογεί τους καταναλωτές εκτοπίζοντας τους εκτός της αγοράς.

Όσον αφορά την απαγόρευση, αυτή δεν πρέπει ποτέ να είναι η απάντηση στα προβλήματα που προκαλεί ο καπνός. Το αποτέλεσμα θα ήταν σχεδόν σίγουρα το αντίθετο από αυτό που επιδιώκεται. Το προϊόν θα οδηγείται υπόγεια, τα παράνομα τσιγάρα που κατασκευάζονται με πολύ λιγότερο αυστηρά πρότυπα θα γίνουν ο κανόνας και αυτό θα θέσει τους καταναλωτές, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, σε ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο.

Επιπλέον, εάν δεχθούμε την απαγόρευση – ή ακόμα και το «χωρίς καπνό» – ως θεμιτό στόχο, ουσιαστικά παραδίδουμε την αυτονομία του σώματός μας στην κυβέρνηση και σε ένα πουριτανικό λόμπι υγείας που δεν θα σταματήσει ποτέ να υπαγορεύει τον τρόπο ζωής μας.

Μιλώντας για την απαγόρευση, θέλω επίσης να αναφέρω μια ενδιαφέρουσα ή ανησυχητική εξέλιξη. Πριν από μερικά χρόνια, η Philip Morris κάλεσε την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου να απαγορεύσει την πώληση τσιγάρων στην Αγγλία έως το 2030. Φέτος στη Σκωτία, η κορυφαία εταιρεία λιανικής πώλησης ατμών του Ηνωμένου Βασιλείου ξεκίνησε μια εκστρατεία καλώντας τη σκωτσέζικη κυβέρνηση να «Απαγορεύσει οριστικά το κάπνισμα».

Το σημείο που θέλω να θίξω είναι ότι προωθώντας ενεργά την απαγόρευση του τσιγάρου και του καπνίσματος, αυτές οι εταιρείες νομιμοποιούν και ομαλοποιούν ουσιαστικά την ιδέα. Είναι επίσης, θα υποστήριζα, αυτοκαταστροφικό γιατί σίγουρα θα έρθει η μέρα που εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης, συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρονικών τσιγάρων, θα τεθούν επίσης στο στόχαστρο της απαγόρευσης, όπως πράγματι είναι ήδη σε ορισμένα μέρη του κόσμου.

Μία από τις αιχμές που έγιναν για το όραμα της κυβέρνησης για την ελαχιστοποίηση των ρυθμών του καπνίσματος μέχρι το 5% (1/20) του συνολικού πληθυσμού μέχρι το 2030 ήταν ότι το 50% των ατόμων που καπνίζουν δεν θέλουν ή δεν μπορούν ή δεν σκοπεύουν εν ολίγοις να το διακόψουν παρόλο που αυτό το ποσοστό προβλήθηκε συχνά ως το 10% από το 90% των καπνιστών που θέλουν να το διακόψουν και ως εκ τούτου το 5% του συνολικού πληθυσμού δεν αντιπροσωπεύει το πραγματικό ποσοστό των Βρετανών που θέλουν να καπνίζουν.

«Οι άνθρωποι θα πρέπει να είναι ελεύθεροι να καπνίζουν αν το επιλέξουν, αλλά η κυβέρνηση κάνει κακή δουλειά δίνοντας στους ανθρώπους να γνωρίζουν ότι το άτμισμα είναι πολύ πιο ασφαλές από το κάπνισμα. Για να πετύχεις αυτό που λένε “χωρίς καπνό” χρειάζεσαι όσο το δυνατόν περισσότερες επιλογές. Δεν είναι ένα πόνυ με μία μόνο αλογοουρά. Είμαι μεγάλος υποστηρικτής του ατμίσματος, αλλά το άτμισμα δεν λειτουργεί για όλους.» δήλωσε σχετικά ο Mark Oates.

Αναφέρθηκε επίσης ότι το κάπνισμα απαγορεύτηκε ολοκηρωτικά από παντού μέχρι στιγμής σε τρεις χώρες, στο Μπουτάν όπου επιτράπηκε μόνο μετά την πανδημία λόγω της παρόξυνσης του λαθρεμπορίου των καπνικών ειδών που δεν επιτρεπόντουσαν ολοκληρωτικά στην χώρα μέχρι τότε, στο Ισλαμικό κράτος της Συρίας και του Λεβάνς και στη Νότιο Αφρική κατά την κρίση της πανδημίας, περιορισμός που κρίθηκε αντισυνταγματικός από το ανώτατο εφετείο της χώρας ως προσωρινή καπνοαπαγόρευση αν και το γεγονός δεν αναφέρθηκε από τους συμμετέχοντες στην επιτροπή.

Αν και στην Δημοκρατία της Ιρλανδίας η τιμή των τσιγάρων προσαυξάνεται κατά 50 λεπτά του Ευρώ κάθε χρόνο μέχρι που τιμολογούνται για πάνω από 15,50 € προς το παρόν, αναφέρθηκαν μερικά από τα πιο σκληρά μέτρα που προτάθηκαν που ήταν η ολονύχτια αύξηση της τιμής τους κατά το 30%, η απαγόρευση προβολής σκηνών με κάπνισμα από τους ηθοποιούς στις κινηματογραφικές ταινίες με τις ταινίες που προβάλλουν το κάπνισμα λόγω των αναγκών τους να απευθύνονται σε θεατές άνω των 18 ετών, η απαγόρευση του καπνίσματος σε ενοικιαζόμενες κατοικίες που νοικιάζει το κράτος, κάτι που συμβαίνει ήδη στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Βρετανία και σε άλλες χώρες, σε παραλίες και εξωτερικούς χώρους συνεστίασης, και η εισαγωγή μεμονωμένων προειδοποιήσεων πάνω σε κάθε σιγαρέττο.

Αναφέρθηκε από τους ομιλητές σε σχέση με τα εναλλακτικά ηλεκτρονικά προϊόντα και τον παραμερισμό του καπνίσματος με τον οποίο επιδίδεται το κράτος ότι τα πράγματα γίνονται παρωχημένα γιατί έρχονται καλύτερα πράγματα και τα αντικαθιστούν και ότι το κάπνισμα δεν διεξάγεται άνετα σαν ασχολία στις μέρες μας και ότι χρειάζεται μια φιλοσοφική και πραγματιστική αντιμετώπιση του όλου θέματος. Οι ομιλητές αναφέρθηκαν στην διεξοδική απαγόρευση του καπνίσματος από τα νοσοκομεία δια νόμου λέγοντας ότι υπάρχει περίπτωση να πεθαίνει σε νοσοκομείο ο γονέας κάποιου και να παρενοχλείται από την αστυνομία καθώς καπνίζει συνοριακά με την είσοδό του ή να πεθαίνει ο ίδιος και να μην του χαρίζεται η ευκαιρία να καπνίσει.

«Το όλο θέμα των ανισοτήτων στην υγεία εδώ και χρόνια χρησιμοποιείται ως κάλυμμα για την επιβολή του τρόπου ζωής της ανώτερης μεσαίας τάξης σε απλούς ανθρώπους της εργατικής τάξης και χαμηλού εισοδήματος. Δεν έχω την απάντηση, και ούτε κανείς άλλος, πώς μπορείς να βελτιώσεις τις συνθήκες του καθενός, αλλά στην πραγματικότητα δεν βοηθάς ανθρώπους που βρίσκονται σε κακές συνθήκες αφαιρώντας τα πράγματα που κάνουν τη ζωή τους λίγο καλύτερη κάθε μέρα.» είπε ο Κρίστοφερ Σνόουντον.